Khò khè ở trẻ nhỏ

(BS Thư Hanor) - Khò khè là triệu chứng hô hấp rất phổ biến ở trẻ nhỏ. Khoảng một phần ba các bé có đợt khò khè trước 3 tuổi.

Khò khè được định nghĩa là “sự di chuyển của không khí qua đoạn hẹp của đường thở, gây ra tiếng rít”. 

Một số đặc điểm của triệu chứng khò khè:

• Tiếng rít có thể được bác sĩ phát hiện bằng ống nghe, nhưng đôi khi cha mẹ cũng có thể nghe thấy bằng tai.
• Cường độ tiếng rít phụ thuộc vào việc đường thở bị hẹp ở đoạn nào.
• Tiếng rít thường xuất hiện khi bé thở ra, nhưng cũng có thể xuất hiện khi bé hít vào.

Vì sao trẻ nhỏ dễ bị khò khè hơn trẻ lớn?

Mức độ tắc nghẽn đường hô hấp phụ thuộc nhiều vào độ rộng của đường thở. Ở trẻ nhỏ, con đường này rất hẹp, vì vậy chỉ cần độ rộng này giảm chút ít là đường thở đã có thể bị tắc nghẽn nặng. 

Lồng ngực của trẻ nhỏ có tính đàn hồi cao hơn so với trẻ lớn. Khi bé thở ra gắng sức, lồng ngực có thể chuyển động vào trong, tăng áp lực lên đường thở, khiến nó càng hẹp hơn.

Nguyên nhân khò khè ở trẻ nhỏ

• Viêm tiểu phế quán (viêm các nhánh phế quản nhỏ ở tận cùng đường hô hấp) thường gây ra các đợt khò khè ở trẻ nhỏ. Bệnh do virus, chủ yếu là virus hợp bào hô hấp (RSV) gây ra.

Viêm tiểu phế quản là bệnh phổ biến ở trẻ nhỏ.

• Một nguyên nhân phổ biến khác là tình trạng trào ngược dạ dày thực quản (các thành phần dịch axit từ dạ dày đi ngược vào thực quản).
• Triệu chứng khò khè có thể xuất hiện ngay sau khi sinh, ở các bé có bất thường cấu trúc đường hô hấp. Phổ biến nhất là tình trạng mềm sụn thanh quản (sụn đỡ thanh quản chưa phát triển hoàn chỉnh). Lúc này thanh quản bị hẹp ở thì thở ra, gây khò khè.  
• Việc hít phải dị vật cũng có thể gây ra hiện tượng khò khè.

Trẻ nhỏ bị khò khè có nhất thiết bị hen sau này không?

Có tới 50% trẻ nhỏ có đợt khò khè trong năm đầu đời nhưng hầu hết các bé này đều không bị hen.

Nguy cơ phát triển thành bệnh hen tăng cao hơn ở những trẻ có ít nhất 3 đợt khò khè trong vòng 12 tháng đầu, kèm theo các yếu tố nguy cơ như:

• Bố mẹ bị hen phế quản.
• Bé có cơ địa chàm (eczema).

Bé bị bệnh chàm.

• Bé dị ứng với các dị nguyên như bụi nhà, nấm mốc…

Khi nào cần đưa bé đi khám bác sĩ?

Phải đưa bé đi khám ngay nếu thấy triệu chứng khò khè đi kèm dấu hiệu khó thở:

• Ho nặng tiếng
• Tím quanh môi
• Khóc không ra tiếng
• Cánh mũi phập phồng
• Co rút lồng ngực

Cơ liên sườn (cơ nối các xương sườn) co rút, lõm vào trong.

• Thở nhanh

Trong hầu hết các trường hợp, tình trạng sức khỏe chung của các bé bị khò khè vẫn tốt. Trẻ bị viêm tiểu phế quản sẽ hết khò khè khi khỏi bệnh. Chứng trào ngược thường được cải thiện dần theo tuổi.

BS Thư Hanor